Dodruk "Wierszy" napisanych przez więźniów gułagu Workuta w latach 1945-57

„Gdybym tom przewieźć mógł przez granicę

Gdybym przekazać mógł tajemnicę

Umarłych i tych co między żywych

Potem na co patrzali sami

Już nie wracają – żeby szczęśliwych

Nie straszyć koszmarami” – fragm. wiersza „List” Franciszka Obuchowskiego

Tom wierszy napisany przez więźniów gułagu Workuta zawiera 47 utworów, którego autorami są polscy partyzanci i żołnierze broniący wschodnich terenów Polski podczas II wojny światowej. Większość z wierszy napisanych zostało na koszulach łagrowych skradzionymi ołówkami. Przechowywano je w dziurach kurtek i czapek. Po śmierci Stalina i w wyniku strajków w gułagach, łagierników zaczęto traktować jak więźniów a nie niewolników. Za pracę płacano im drobne pieniądze i wypuszczano na przepustki do miasta. Więzień gułagu Workuta – Franciszek Obuchowski, kupił wówczas zeszyt i spisał w nim poezję swoją oraz innych Polaków tam uwięzionych. Warunkowo zwolniony w 1957 roku przemycił ten zeszyt do Polski Ludowej. Tam wraz z rodziną ukrywali rękopis gdyż ci, którym dane było wrócić z łagrów, zmuszeni zostali do milczenia na temat tego, że byli w Gułagu. Przez wiele dziesięcioleci owiane było tajemnicą to czego doświadczyli od Związku Radzieckiego: oni, ich bliscy oraz całe społeczności ludzi ze wschodu.

Franciszek Obuchowski nie doczekał się czasów, w których tomik mógł zostać wydany. Współcześnie wydanie "Wierszy" uważano, za mało rentowne, a publikację zbyt niszową.

Nie chcieliśmy powierzyć ich wydania instytucją zajmujących się tą tematyką z obawy, że zapodzieją się one w zbiorach jako jedna z wielu publikacji. Dla rodzin osób będących w gułagu ten tomik to coś więcej niż kolejna książka o tematyce losów ludzi, którzy znaleźli się w trakcie i po wojnie w rękach ZSRR. To głos „pokolenia 1920” ze wschodnich ziem przedwojennej Polski, przywrócenie pamięci o przodkach i tożsamości potomkom repatriantów.

Pierwsze wydanie tego tomu w formie drukowanej zawdzięczamy Barbarze Baran (z domu Obuchowskiej) córce Franciszka Obuchowskiego oraz jej mężowi Stanisławowi Baran.
Jestem krewną Franiszka Obuchowskiego. Przepisałam wiersze z rękopisu i wraz z Michałem Sławskim przygotowałam je do druku. 

Publikacja została pierwszy raz wydana 8 maja 2025 r. i bardzo szybko rozeszła się w różne strony kraju. 

Celem niniejszej zbiórki jest opłacenie dodruku „Wierszy”, usług związanych z ich kolportażem oraz zwrot kosztów podróży do miejsc, w których odbywane są spotkania literackie promujące ten tomik i przywracające pamięć jego autorom. 

Zainteresowanych nabyciem niniejszej publikacją prosimy o kontakt ze mną: luiza.szumilo@gmail.com lub przez profil na (fb) Luiza Szumiło-Walczak.

Odsyłam Państwa również na stronę internetową, gdzie można posłuchać dwóch wierszy z niniejszego tomiku w wykonaniu duetu Luiza&Michał:

„Mamo!” – Zygmunta Wysockiego oraz „Na nagrobek w kraju” – Franciszka Obuchowskiego,

https://luizaimichal.bandcamp.com/album/wybrzmienia

Na kanale Youtube Gminy Złocieniec są dostępne dwa wywiady z Barbarą Baran córką Franciszka Obuchowskiego dopełniające historię tej publikacji:

„Wspomnienia Pani Barbary Baran z odwiedzin u taty w sowieckim łagrze na Syberii w Workucie w 1954 r.”

„Wspomnienia z wyjazdu do sowieckiego łagru nad Kołymą”